روش ابتکاری در بهسازی بستر اسکله های کیسونی پروژه بندر خدماتی صادراتی تمبک

بندر خدماتی تمبک در نزدیکی روستای تمبک در ساحل شمال غربی خلیج فارس و در فاصله 250 کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر در حال احداث است. کارفرمای اصلی پروژه شرکت نفت و گاز پارس است که طرح و اجرای پروژه را به شرکت عمران ساحل واگذار نموده‌است. شرکت مهندسین مشاور هندسه پارس طراحی پروژه را بر عهده دارد. بندر شامل دو اسکله LPG و یک اسکله گوگرد می‌باشد. این اسکله‌ها از نوع وزنی کیسونی با عمق آبخور در حدود 15 متر طراحی شده‌است و در حال اجرا می‌باشد.

مهندس سعید عسکریان مسئول دیسیپلین ژئوتکنیک شرکت مهندسین مشاور هندسه‌پارس خبر داد که با توجه به جنس لایه‌های بستر که در مطالعات ژئوتکنیک شناسایی شد، بستر طبیعی اسکله‌های وزنی مذکور دارای پتانسیل روانگرایی ارزیابی گردید. درنتیجه به منظور جلوگیری از بروز روانگرایی نیاز به بهسازی بستر در داخل آب در عمق زیاد وجود داشت. با توجه به محدودیت اجرایی روش‌های بهسازی دراعماق زیاد آب، روش جایگزینی با مصالح سنگی با نکات ابتکاری به عنوان روش بهسازی در این پروژه انتخاب گردید. در این روش لایه روانگرای موجود در بستر کیسون‌های اسکله به وسیله لایروب برداشته شده و سپس مصالح سنگی "خودتراکم" با ابعاد و کیفیت مناسب در این محدوده جایگزین گردید. فراهم آوردن مصالح کاملاً خودتراکم در عمل مشکل است لذا به دلیل ریخته‌شدن مصالح در دریا، لازم است این مصالح بصورت نسبی متراکم شود. به منظور ایجاد تراکم در مصالح اجرا شده از شمع‌های ویبره شده در داخل مصالح استفاده گردید. در این روش شمع‌های فولادی به صورت کنترل‌شده به وسیله دستگاه ویبره و با سرعت بالا در داخل مصالح سنگی فرو برده‌شد و سپس با سرعت کم خارج گردید. سرعت فرو رفت شمع و خارج کردن آن چنان تنظیم شد که حداکثر بازده حاصل شود. حین اجرای عملیات ویبره، نشست مصالح بستر، سرعت راندن شمع داخل مصالح و میزان انرژی مصرفی شمع‌کوب ویبره به صروت مداوم ثبت و تحلیل شد و نهایتا عملیات ویبره در چند مرحله تا حصول اطمینان از کفایت تراکم مصالح بستر ادامه یافت. پس از عملیات بهسازی و بلافاصله پس از نصب کیسون‌ها طی عملیات دریایی، پایش تغییرمکان‌های کیسون‌ها شروع ‌شد. تحلیل برگشتی نتایج پایش کیسون-ها حاکی از تراکم مناسب بستر آن با روش جایگزینی و تراکم با شمع‌های ویبره می‌باشد.

ویژگیهای بارز روش بهسازی در این پروژه (اولاً) عمق زیاد آب و (ثانیاً) ترکیب ایدهٌ بکارگیری مصالح خود تراکم و تراکم نسبی با ویبره بود. دانه بندی مصالح خود تراکم در گذشته مورد تحقیق قرار گرفته و در برخی پروژه‌ها در خشکی بکار رفته بود.